Những thành ngữ – hiểu đúng để thêm yêu tiếng Việt
Thầy Lê Văn Thông
Tôi yêu tiếng nước tôi từ khi mới ra đời người ơi!
Mẹ hiền ru những câu xa vời.
À à ơi! Tiếng ru muôn đời.
Trong lời ăn tiếng nói thường ngày, ta vẫn vô thức nhắc đến những thành ngữ quen thuộc. Nghe tưởng giản đơn, nhưng ẩn sau mỗi câu lại là một câu chuyện đầy thú vị.
“Nghèo rớt mồng tơi” không phải nhắc đến cây rau mồng tơi xanh mướt, mà là hình ảnh chiếc áo tơi của người nông dân rách nát đến mức chỉ còn cái mồng đeo vai sắp rớt ra.
“Đều như vắt tranh” cũng chẳng hề liên quan đến quả chanh, mà là những bó lá lợp mái được xếp ngay ngắn, đều đặn dưới tay người thợ khéo.
“Con cà con kê” vốn gợi việc tách từng cây con để đem trồng, chậm rãi và lê thê như lối nói vòng vo không dứt.
“Chạy như cờ lông công” là bước chân gấp gáp của người lính trạm xưa, cầm lá cờ gắn lông công báo tin khẩn cấp.
“Sư tử Hà Đông” – bóng dáng người vợ ghen dữ trong thơ Tô Đông Pha.
“Lang bạt kỳ hồ” – con sói tự giẫm vào cổ, tượng trưng cho sự bế tắc luẩn quẩn.
“Đanh đá cá cày” Cá cày: là cái "cá" (làm bằng tre hoặc gỗ, to bằng cái cán dao, hình như con cá) dùng để nâng bắp cày lên xuống khi muốn cày nông hoặc sâu. Cá cày tuy nhỏ nhưng điều khiển được cả lưỡi cày.
“Kẻ tám lạng người nửa cân” nghe chênh lệch nhưng thực ra bằng nhau.
“Công như công cốc” là nỗi vất vả chẳng thu về kết quả gì, như con chim cốc bắt cá hộ người mà không được hưởng.
Mỗi thành ngữ, mỗi câu chữ đều là một mảnh ký ức văn hóa, để ta hiểu rằng ngôn ngữ không chỉ là lời nói, mà còn là hơi thở, là hồn cốt mà cha ông gửi lại qua từng câu chữ mộc mạc, sâu xa.
(LVT sưu tầm và biên tập lại)
Ca khúc: Tình Ca
Sáng tác: Phạm Duy
Trình bày: Tuấn Ngọc, Tấn Minh, Đức Tuấn & Hồ Trung Dũng
Nguồn: Phuong Nam Phim
Tôi yêu tiếng nước tôi từ khi mới ra đời người ơi!
Mẹ hiền ru những câu xa vời.
À à ơi! Tiếng ru muôn đời.
Tiếng nước tôi! Bốn ngàn năm ròng rã buồn vui .
Khóc cười theo mệnh nước nổi trôi, nước ơi!
Tiếng nước tôi! Tiếng mẹ sinh từ lúc nằm nôi
Thoắt ngàn năm thành tiếng lòng tôi, nước ơi!
Tôi yêu tiếng ngang trời.
Những câu hò giận hờn không nguôi!
Nhớ nhung hoài mảnh tình xa xôi.
Vững tin vào mộng đẹp ngày mai.
Một yêu câu hát Truyện Kiều.
Lẳng lơ như tiếng sáo diều ư diều làng ta
Và yêu cô gái bên nhà.
Miệng xinh ăn nói mặn mà ừ mà có duyên.
Tôi yêu đất nước tôi, nằm phơi phới bên bờ biển xanh.
Ruộng đồng vun sóng ra Thái Bình.
Nhìn trùng dương hát câu no lành.
Đất nước tôi! Dẫy Trường Sơn ẩn bóng hoàng hôn.
Đất miền Tây chờ sức người vươn, đất ơi!
Đất nước tôi! Núi rừng cao miền Bắc lửa thiêng.
Lúa miền Nam chờ gió mùa lên, lúa ơi!
Tôi yêu những sông trường.
Biết ái tình ở dòng sông Hương.
Sống no đầy là nhờ Cửu Long
Máu sông Hồng đỏ vì chờ mong.
Người yêu thế giới mịt mùng.
Cùng tôi ôm ấp ruộng đồng ư đồng Việt Nam.
Làm sao chắp cánh chim ngàn
Nhìn Trung, Nam, Bắc kết hàng là hàng mến nhau.
Tôi yêu bác nông phu, đội sương nắng bên bờ ruộng sâu.
Vài ngàn năm đứng trên đất nghèo.
Mình đồng da sắt không phai màu.
Tấm áo nâu! Những mẹ quê chỉ biết cần lao.
Những trẻ quê bạn với đàn trâu, bé ơi!
Tấm áo nâu! Rướn mình đi từ cõi rừng cao.
Dắt dìu nhau vào đến Cà Mau, áo ơi!
Tôi yêu biết bao người
Lý, Lê, Trần... và còn ai nữa.
Những anh hùng của thời xa xưa.
Những anh hùng của một ngày mai.
Vì yêu, yêu nước, yêu nòi
Ngày Xuân tôi hát nên bài ư bài Tình Ca.
Ruộng xanh tươi tốt quê nhà.
Lòng tôi đã nở như là ừ là đóa hoa.
COMMENTS