Những 'bẫy giàu có' trị giá hàng tỷ đô la ở Việt Nam
 |
| Phó Đức Nam, một TikToker có biệt danh là Mr. Pips, |
Fb Vũ Quốc Thịnh
Dịch bệnh lừa đảo tài chính đóng vai trò như một câu chuyện cảnh báo về mối nguy hiểm của lòng tham không được kiểm soát và sự thao túng
Dư luận Việt Nam đang rúng động trước vụ bắt giữ và truy tố Phó Đức Nam, một TikToker có biệt danh là Mr. Pips, về tội lừa đảo.
Theo cơ quan chức năng, Nam và đồng phạm là Lê Khắc Ngọ (còn gọi là ông Hunter) đã cấu kết với một người quốc tịch Thổ Nhĩ Kỳ sống tại Phnom Penh , Campuchia để thực hiện các âm mưu lừa đảo từ năm 2021.
Bộ đôi này đóng giả là đại diện của các công ty hợp pháp và nền tảng trực tuyến, sử dụng tiếp thị qua điện thoại, bán hàng qua điện thoại, tư vấn đầu tư tài chính và môi giới chứng khoán để thu hút những nạn nhân nhẹ dạ cả tin.
Họ đã tạo ra một trang web, artexvina.co , tự giới thiệu mình là một công ty tư vấn đầu tư chứng khoán quốc tế chuyên nghiệp. Trang web hiện không thể truy cập được.
Hơn 2.600 người là nạn nhân của vụ lừa đảo này và tổng thiệt hại của họ lên tới hơn 5,2 nghìn tỷ đồng Việt Nam (khoảng 213 triệu đô la Mỹ). Kể từ đó, chính quyền đã tịch thu và đóng băng các tài sản liên quan.
Cơn ác mộng tái diễn
Vào đầu năm 2021, một vụ bê bối khác đã làm rung chuyển cộng đồng đầu tư Việt Nam. Lion Group (còn được gọi là Lion Team hoặc Lion Community) đã thúc đẩy các khoản đầu tư tài chính vào thị trường ngoại hối thông qua nền tảng trực tuyến Fx Trading Markets.
Các thành viên của tổ chức này khẳng định rằng, chỉ trong vòng 1,5 năm hoạt động, The Lion Group đã tập hợp được một đội ngũ hơn 40 chuyên gia tài chính giàu kinh nghiệm và xây dựng được cộng đồng gần 40.000 nhà đầu tư.
Những người tham gia được yêu cầu tạo tài khoản trên nền tảng Fx Trading Markets thông qua fxtradingmarkets.com với số tiền gửi tối thiểu là 1.000 đô la. Họ bị thu hút bởi những lời hứa về lợi nhuận cực kỳ cao, tuyên bố lợi nhuận hàng ngày lên tới 24 phần trăm hàng tháng — những con số rõ ràng là không thực tế.
Trong những trường hợp bình thường, những lời hứa như vậy sẽ khiến hầu hết mọi người lo lắng. Xét cho cùng, người ta vẫn hiểu rộng rãi rằng "không có bữa trưa nào miễn phí".
Tuy nhiên, nhiều cá nhân đã khuất phục trước sức hấp dẫn của chương trình làm giàu nhanh chóng và lợi ích cá nhân. 40.000 nhà đầu tư tham gia The Lion Group là minh chứng cho thấy mọi người dễ dàng rơi vào bẫy của những kẻ này như thế nào.
Câu chuyện về các vụ lừa đảo tài chính ở Việt Nam không phải là mới, nhưng vẫn là một thực tế đáng lo ngại sâu sắc. Những trò lừa đảo này vẫn tiếp diễn và phát triển với tốc độ đáng báo động, cả về số lượng và mức độ tinh vi.
Theo Bộ Công an, chỉ tính riêng năm 2023, lực lượng thực thi pháp luật đã phát hiện, xử lý hơn 7.100 vụ lừa đảo chiếm đoạt tài sản, trong đó có hơn 3.200 vụ xảy ra trực tuyến.
Chỉ trong những tháng đầu năm 2024, hơn 3.900 vụ gian lận đã được phát hiện và xử lý, trong đó lừa đảo trực tuyến chiếm hơn 2.500 vụ.
Lừa dối có hệ thống
Thông tin từ Công an Hà Nội cho biết, người dân đã nộp nhiều đơn khiếu nại về việc mất tiền do lừa đảo tài chính trực tuyến. Số tiền mất mát dao động từ hàng chục nghìn đến hàng triệu đô la, trong đó cá nhân bị mất mát lớn nhất lên tới khoảng 2,37 triệu đô la.
Những kẻ lừa đảo tích cực dụ dỗ nạn nhân vào các nền tảng giao dịch và tiền điện tử giả mạo thông qua các cuộc gọi liên tục, đóng giả là chuyên gia tài chính hoặc nhà môi giới. Chúng sử dụng các nhóm phương tiện truyền thông xã hội trên các nền tảng như Zalo và Telegram để xây dựng lòng tin, thường đưa ra bằng chứng lợi nhuận bịa đặt để dụ nạn nhân. Khi đã thu thập đủ tiền, các nền tảng này biến mất, để lại nạn nhân không còn gì.
Một số nhóm tổ chức hội thảo và hội nghị để củng cố thêm các kế hoạch của họ, khéo léo giới thiệu các nền tảng giả mạo của họ cùng với những lời hứa về lợi nhuận phi thường. Những sự kiện này tạo ra ảo tưởng về độ tin cậy và tính chuyên nghiệp, giúp dễ dàng thu hút các nhà đầu tư không nghi ngờ.
Biết rằng người bình thường không dễ bị lừa, những cộng đồng lừa đảo này sử dụng các chiến thuật như tạo ra những câu chuyện thành công giả mạo, tận dụng lời chứng thực từ những nhà đầu tư được cho là hài lòng và khai thác nỗi sợ bỏ lỡ (FOMO).
Chiến lược của chúng thao túng nạn nhân tin vào độ tin cậy và lợi nhuận của các kế hoạch của chúng. Theo nhiều cách, chúng hành động như những chuyên gia về hành vi con người, chính xác là khai thác điểm yếu của nạn nhân.
Những kẻ lừa đảo thường tiếp cận nạn nhân thông qua bạn bè thân thiết hoặc thành viên gia đình đã nằm trong mạng lưới đáng tin cậy của nạn nhân. Cách tiếp cận ban đầu có thể bắt đầu một cách vô hại—qua một tách cà phê và cuộc trò chuyện thông thường. Dần dần, cuộc thảo luận chuyển sang các chủ đề như tạo ra của cải và kiếm tiền dễ dàng, điều này làm giảm khả năng phòng thủ của nạn nhân.
Một khi đã tạo dựng được lòng tin, những kẻ lừa đảo có thể mời mục tiêu của mình đến các buổi hội thảo, nơi những kẻ được gọi là "cá mập" triển khai các chiến thuật kiểm soát tâm trí và thao túng cực kỳ hiệu quả. Trong hầu hết các trường hợp, con mồi không thể cưỡng lại, vì các chiến lược tâm lý được thiết kế để khai thác khát vọng và điểm yếu của họ.
Một khi ai đó bước vào "mạng nhện", việc thoát ra sẽ ngày càng khó khăn hơn. Những kẻ lừa đảo rất giỏi trong việc tạo ra ảo tưởng về uy tín và thành công, thao túng mục tiêu của họ bằng những lời kêu gọi tình cảm và nỗi sợ bị bỏ lỡ.
Chiến thuật của chúng thường đánh vào giấc mơ độc lập tài chính hoặc tích lũy của cải nhanh chóng của nhiều cá nhân, khiến họ không nhận ra những rủi ro liên quan.
Tác động tàn phá
Trong nhiều trường hợp, nạn nhân là những người nông dân nghèo ở các làng quê, những người mất hết tiền tiết kiệm trong niềm hy vọng tuyệt vọng về một tương lai tốt đẹp hơn.
Một số người mất tất cả mọi thứ—nhà cửa, trang trại, thậm chí cả gia đình. Sự sụp đổ tài chính không chỉ dừng lại ở tiền bạc, mà còn phá vỡ cuộc sống và cộng đồng.
Ngay cả những người làm việc ở thành thị và người về hưu cũng trở thành nạn nhân, chứng tỏ không có nhóm nhân khẩu nào là miễn nhiễm.
Quy mô thực sự của những vụ lừa đảo này làm nổi bật tác động tàn phá của chúng đối với cá nhân và xã hội nói chung.
Các cơ quan chức năng đã có những nỗ lực đáng kể để chống lại những vụ lừa đảo này. Các cảnh báo của cảnh sát, thông báo công khai, chương trình phát sóng trên TV, bài báo và cảnh báo qua SMS đã được phổ biến rộng rãi để giáo dục người dân về mối nguy hiểm của gian lận tài chính.
Tuy nhiên, các biện pháp này vẫn chưa đủ để bảo vệ mọi người khỏi việc trở thành nạn nhân của những kẻ lừa đảo hoàn toàn. Chúng không tiếp cận được những nhóm dân số dễ bị tổn thương nhất, chẳng hạn như những người ở vùng nông thôn có khả năng tiếp cận thông tin hạn chế. Ngoài ra, các chiến thuật liên tục thay đổi của những kẻ lừa đảo và sự phức tạp trong các kế hoạch của chúng khiến ngay cả những cá nhân hiểu biết cũng khó tránh khỏi việc trở thành nạn nhân.
Một phần của thách thức nằm ở khả năng thích ứng của những kẻ lừa đảo. Chúng liên tục cải tiến phương pháp, luôn đi trước một bước so với các biện pháp quản lý và nỗ lực thực thi pháp luật.
Bất chấp những nỗ lực hết mình của chính quyền, cuộc chiến chống gian lận tài chính ở Việt Nam vẫn là một cuộc chiến gian nan. Ngoài các cảnh báo và thông báo, cần có một chiến dịch nâng cao nhận thức tài chính mạnh mẽ hơn để giúp người dân nhận ra và tránh những cạm bẫy này.
Các chương trình hiệu quả nên tập trung vào kiến thức tài chính, nhấn mạnh các dấu hiệu của các chương trình gian lận, mối nguy hiểm của những lời hứa không thực tế và các bước thực tế để xác minh các cơ hội đầu tư. Những sáng kiến này có thể bao gồm các hội thảo cộng đồng, các mô-đun trực tuyến tương tác và các chiến dịch được thiết kế riêng để tiếp cận những người dễ bị tổn thương.
Các quy định và cơ chế thực thi chặt chẽ hơn cũng quan trọng không kém. Các cơ quan chức năng phải truy đuổi và trừng phạt những kẻ phạm tội và phá bỏ các mạng lưới và nền tảng cho phép những trò lừa đảo này phát triển mạnh.
Hợp tác quốc tế cũng rất quan trọng vì nhiều chương trình liên quan đến hoạt động xuyên biên giới.
Một câu chuyện cảnh báo
Dịch bệnh lừa đảo tài chính ở Việt Nam là một câu chuyện cảnh báo về mối nguy hiểm của lòng tham và sự thao túng không được kiểm soát. Mặc dù chính quyền đã có những tiến bộ trong việc giải quyết những vấn đề này, vẫn còn nhiều việc phải làm để ngăn chặn mọi người trở thành nạn nhân của những âm mưu này.
Cuối cùng, giải pháp nằm ở sự kết hợp giữa cảnh giác, giáo dục và thực thi nghiêm ngặt hơn. Như câu nói, "Lừa tôi một lần, bạn phải xấu hổ; lừa tôi hai lần, tôi phải xấu hổ."
Đã đến lúc Việt Nam phải phá vỡ vòng luẩn quẩn này và đảm bảo rằng sẽ có ít người trở thành nạn nhân của những âm mưu săn mồi này hơn.
Lm. Anmai, CSsR tạm dịch
COMMENTS