Góc Kinh Thánh: Giôna, Nhà Truyền Giáo Thất Bại - Nguyễn Trung Tây

Góc Kinh Thánh: Giôna, Nhà Truyền Giáo Thất Bại - Nguyễn Trung Tây

Image source Pieter Lastman - Wikipedia

Nguyễn Trung Tây 

Góc Kinh Thánh: Giôna, Nhà Truyền Giáo Thất Bại 

 

Giôna là một nhà truyền giáo thất bại, bởi tư tưởng chủ nghĩa dân tộc hẹp hòi của ông ta. Nhưng trước khi bàn về điều này, chúng ta cũng cần phải nói sơ qua về văn hóa và những nét đặc thù của văn hóa. 

Văn hóa không tự xuất hiện. Bối cảnh xã hội nơi con người sinh sống đã hình thành và định hình một nền văn hóa. Con người chính là yếu tố quyết định để hình thành và định hình một nền văn hóa. Từ văn hóa, những lãnh vực khác lần lượt xuất hiện, thí dụ, tôn giáo, chính trị, kinh tế, nghệ thuật, triết học, v.v. Bởi thế, bất cứ một nền văn hóa nào xuất hiện trên trái đất cũng đều bao gồm ba nét căn bản: cái tốt (the goodness), cái đẹp (the beauty), và sự thật (truth). Cái tốt của văn hóa Việt Nam có thể nhận diện qua chữ hiếu. Cái đẹp được nhận diện qua thi ca. Sự thật xuất hiện trong tín ngưỡng thờ Trời của người Việt! 

Trên tất cả, tất cả mọi nền văn hóa đều đến từ Thiên Chúa bởi tiền đề thần học, “Vào ngày thứ Sáu trong tuần, Thiên Chúa đã tạo dựng nên con người” (Stk 1:27) Bởi Thiên Chúa là nguồn của văn hóa, tất cả mọi nền văn hóa trên trái đất đều có giá trị và phải được tôn trọng. Bởi thế, khi đặt chân đến một vùng đất mới, nhà truyền giáo của muôn thế hệ phải sẵn sàng cởi bỏ đôi săng-đan của mình để lại sau lưng, bởi niềm tin đây là một vùng đất thánh! 

Nhà truyền giáo Giôna thì không được như vậy! Thay vì tôn trọng văn hóa cư dân nơi mình được gửi tới cho một sứ vụ, Giôna đã giữ trong đầu những thành kiến về dân thành Ninivê. Những thành kiến nặng nề này đã cản trở bước chân của Giôna vượt đường biên giới, để giới thiệu một Thiên Chúa của từ bi, chậm bất bình và giàu lòng thương xót tới dân ngoại.

Câu chuyện về ngôn sứ Giôna là một bài học cho những nhà truyền giáo của muôn thế hệ. Trong khi Giôna được minh họa là một nhà truyền giáo thất bại, Thiên Chúa trong sách Giôna được minh họa với những nét mới lạ và bất ngờ. 

Thiên Chúa của Hóm Hỉnh: Nhắc tới Thiên Chúa của Cựu Ước, nhiều người tín hữu vẫn nghĩ Giavê Thiên Chúa là một Đấng luận phạt, nghiêm nghị, không nói không cười. Nhưng Thiên Chúa trong Sách Ngôn Sứ Giôna thì không như vậy. Đây là một trong những lần Thiên Chúa trong Cựu Ước xuất hiện với một khuôn mặt hóm hỉnh, hài hước. Ngài giỡn với ngôn sứ Giôna tương tự như hai em bé đang chơi trò đuổi bắt. 

Lần thứ nhất Thiên Chúa đuổi. Ngôn sứ Giôna chạy. Chúa nhắm mắt lại. Giôna bỏ chạy xuống phố cảng Giốppa, tưởng rằng Chúa không làm chi được mình. Nhưng khi sóng bão nổi lên, Giôna biết, Thiên Chúa đã kiếm ra được ông. Cuộc đuổi bắt tiếp tục cho tới khi Giôna đề nghị người trên thuyền quẳng ông xuống biển. Chúa kiếm ra Giôna đang ngụp lặn trên mặt biển sóng dâng cao ngất. Ngài liền sai một chú cá lớn trồi lên, nuốt Giôna vào trong bụng. Sau cùng Chúa sai con cá nhả ông ra trên bờ biển. Trong cuộc chơi cút bắt đầu tiên, Thiên Chúa thắng ngôn sứ Giôna. Bởi vậy, lần thứ hai, khi Thiên Chúa sai ông đi tới thành Ninivê, Giôna không chạy nữa, bởi biết mình không chạy nổi khỏi tay Thiên Chúa. 

Sang lần thứ hai, Thiên Chúa và ngôn sứ Giôna chơi một trò chơi mới. Sau khi cự nự Chúa không giữ lời, để cho ông mất mặt với bàn dân thiên hạ, Giôna dựng một cái lều, ngồi đợi Chúa thay đổi ý định. Ngôn sứ Giôna hy vọng nếu Thiên Chúa thay đổi, danh dự và sĩ diện ngôn sứ của ông ta sẽ được cứu vãn. Trong lần đùa giỡn này Giavê Thiên Chúa trồng cho ngôn sứ Giôna một cây thầu dầu. Ngày hôm sau, Ngài đòi lại cây thầu dầu. Thế là Giôna hờn dỗi đòi chết, bởi vì cây thầu dầu đã bị Thiên Chúa lấy mất. Trong khi ngôn sứ đang hờn dỗi như một em bé, Thiên Chúa mở miệng dạy cho ngôn sứ Giôna một bài học về tình yêu bao la của Trời Cao. 

Trong lần chơi thứ hai, Thiên Chúa lại hạ đo ván ngôn sứ đào ngũ Giôna.

(Trích 13 Suy Tư Thần Học Kinh Thánh và Truyền Giáo sắp xuất bản).