LM Nguyễn Trung Tây - Góc Kinh Thánh: Bánh Mì của Người Do Thái

LM Nguyễn Trung Tây - Góc Kinh Thánh: Bánh Mì của Người Do Thái

LM Nguyễn Trung Tây

Góc Kinh Thánh: Bánh Mì của Người Do Thái - Bread, the Staple Food of the Jews in John 6:1-15 

Độc giả Tin Mừng ít khi để đến chi tiết này. Đức Giêsu, các người môn đệ và tất cả mọi người xuất hiện trong Tin Mừng đều ăn bánh mì. Bánh mì thật sự ra là thực phẩm chính yếu trong bữa ăn của người Do Thái. 

Các nhà khảo cổ phát hiện gần bờ biển Galilê và thành phố Giêricô cổ xưa những hạt lúa mì và lúa mạch cácbon hóa có niên đại nhiều thiên niên kỷ về trước. Khám phá này xác định những người sống trong vùng Đất Hứa đã từng trồng lúa mì và lúa mạch từ những ngày đầu của thiên niên kỷ thứ hai TCN. Các nhà khoa học cũng khám phá ra cây lúa mì emmer có nguồn gốc từ Palestin là “mẹ của các cây lúa mì.” Và từ cây lúa mì emmer Palestin, “nhiều loại lúa mì trồng trên thế giới đã nảy sinh.” So với lúa mì, lúa mạch có ít hàm lượng gluten, một loại đạm thiết yếu giúp bột dậy men nhanh chóng. Bởi thế, một chiếc bánh mì lúa mạch thô cứng, khó nhai và khó tiêu hóa. Lúa mạch chỉ có giá trị phân nửa so với lúa mì trong thời người Samari bị vua Benhadad xứ Aram vây hãm. Bởi vậy, lúa mạch được xem như không có chất lượng bằng lúa mì. Loại bánh mì được mọi người chọn để dùng cũng xác định được địa vị của một người trong xã hội. Trong khi bánh mì được làm từ lúa mì dành cho giới thượng lưu, bánh mì làm từ lúa mạch dành cho giới nông dân và người nô lệ trong xã hội. “Chỉ những danh gia vọng tộc giàu có và thế lực nhất mới dùng loại bánh mì trắng được chế biến từ loại bột lúa mì thượng hạng nhất.” Khi nạn đói hoành hành trong vùng, bánh mì làm bằng lúa mạch “là lương thực cuối cùng [một người] có thể sở hữu.” Nói một cách khác, khi hũ bột đựng lúa mạch xay trong nhà trở nên trống rỗng, nạn đói chắc chắn đang trên đường đi tới gõ cửa từng căn nhà trong vùng.

Phụ nữ Do Thái trong thế kỷ thứ nhất CN là người chuẩn bị bữa ăn cho gia đình. Người phụ nữ thời đó phải thức dậy sớm để xay lúa thành bột. Thông thường trong khoảng một tiếng đồng hồ, chỉ có khoảng chừng 800 gram bột được xay nhuyễn. Do đó, “phải mất khoảng cỡ ba tiếng đồng hồ cô mới xay đủ lượng bột để làm bánh mì nuôi sống một gia đình có năm đến sáu thành viên.” Bột sau đó sẽ hòa lẫn với nước, nhào nặn rồi thêm vào với chút men. Quá trình chế biến bánh mì vào thời Đức Giêsu là một công việc khá mất thời giờ. Nhưng may mắn thay, việc nướng bánh mì chỉ mất vài phút. Trong kinh Lạy Cha, câu “Xin cho chúng con bánh mì hằng ngày” là “lời cầu nguyện rõ ràng không chỉ để cầu xin cho mùa màng thuận lợi…, mà còn khẩn khoản nài xin khả năng chịu đựng để nướng bánh mì” đủ cho cả gia đình trong một ngày. 

Trong bữa ăn, một mẩu bánh mì được thưởng thức bằng cách “nhúng vào dầu ôliu, gia vị và rau thơm.” Người Do Thái ăn bằng tay. Do đó, bánh mì cũng được sử dụng như “một phương tiện để vét đậu và ngũ cốc đồng thời cũng để thấm nước sốt và nước thịt.” “Bánh mì là lương thực cơ bản của văn hóa ẩm thực [Do Thái].” Do đó, Đức Giêsu và các môn đệ ăn bánh mì hằng ngày và trong mỗi bữa. “Bánh mì được xem là một phần thiết yếu trong đời sống.” Bánh mì là “cốt lõi trong bữa ăn [của người Do Thái] vào thế kỷ thứ nhất.” Trong tâm thức của người Do Thái, “khi bánh mì không còn nữa, mọi thứ khác cũng sẽ đều biến mất.”

 

Bread, the Staple Food of the Jews in John 6:1-15 

Perhaps, the reader seldom pays attention to the food that Jesus, his disciples and all those who appeared in the Bible consumed. The episode John 6:1-15 reports that Jesus and the crownd in a mountainous setting enjoy bread multiplied by Jesus. 

Bread is the staple food of the Jews. Both wheat and barley are on the prestigious list which consists of wheat, barley, vines, fig trees, pomegranates, olive trees and honey as indicated in Deuteronomy 8:8. In general, “the mainstays of the Israelites diet are the so-called Mediterranean triad of bread, wine and olive oil.” Archaeologists have found near the Sea of Galilee and the ancient city of Jericho the carbonized grains of wheat and barley dated many millennia before. This discovery contributes to the hypothesis that the people of the Promised Land already cultivated grains as early as in the beginning of the second millennium BC. Barley however has less gluten, the basic protein that causes the flour to rise quickly. As a result, a barley loaf was hard to chew and to digest. Barley was thus known to have the values of only half of the price of wheat during the siege on Samaritans by the King Ben-hadad of the Arameans (2Kings 7:1). In comparison, barley is considered not to be as good as wheat. Thus, the type of bread that people consumed clearly stated their social status in society. While the wheat bread was for the rich, the barley bread was for the peasants and slaves in society. 

The Jewish woman in the 1st century AD was the one who prepared meals for her family. Therefore, she had to wake up early in the morning in order to grind the grain into flour. The flour was then mixed with water, kneaded and added with the leaven. Though the process of making the bread was a time-consuming matter in Jesus’ time, baking of the bread fortunately took only a few minutes. In the prayer “Our Father,” the verse “Give us this day our daily bread” is “clearly not only a prayer for a good harvest or the means of purchasing the flour, but also an appeal for the stamina necessary to produce the bread.” 

The Jews basically enjoyed food with their hands. During a meal, a piece of bread would be consumed by dipping into olive oil. “Bread was the cornerstone of the cuisine.” Thus, Jesus and his friends enjoyed loaves of bread every day in every single meal. Bread was so significant to Jewish life that “bread was considered essential for life,” and “the heart of the first century [Jewish] diet.” In general, “when the bread was gone, everything was gone.” 

(Âm Hưởng Truyền Giáo trong Văn Hóa Việt Nam của Tin Mừng Hóa Bánh Mì Ra Nhiều trong Gioan 6. Logos Pulbications, 2021)