Hoàng Hậu chăn bò - Quyên Di

Hoàng Hậu chăn bò - Quyên Di

Quyên Di 

Hoàng Hậu chăn bò 

Bùi vốn là hàn sĩ; nhà nghèo, may ra mới có đủ cơm ăn ngày hai bữa. Hơn hai mươi năm ngồi dạy học mà Bùi vẫn không để dành đủ tiền mua cho vợ cái áo đầm đẹp mà vợ thường mơ ước. Vợ không lấy đó làm buồn. 

Thấy Bùi thân hình mảnh khảnh gầy còm, vợ thương hại mới định vay tiền mua cho Bùi cái “mem-bờ síp” của phòng “gym” kia vì nghe nói trong ấy có nhiều món tập thể dục hay, may ra chồng phổng phao hơn được tí nào, kẻo ra đường có gió mạnh là Bùi bay lên trời, hoài của! 

Bùi cũng thương vợ, lại không muốn mắc vào chuyện nợ nần, mới chối rằng: “Những món tập tành trong ấy mạnh bạo quá, e ta kham không nổi. Thôi, để ta tập thể dục bằng cách cổ truyền là đi bộ. Nàng đừng tưởng chân ta cà khẳng cà kheo không đi bộ được. Từ nhỏ nhà nghèo ta đã quen đi bộ đến trường nên chân khẳng kheo mà dẻo dai đáo để.” Vợ không nói gì, có nghĩa là bằng lòng. (Ấy thế mà lâu nay ở Việt Nam có truyền tụng câu ca dao mới, rằng: “Ra đường sợ nhất công-nông; về nhà sợ nhất vợ không nói gì!”) (1) 

Thế là ngày ngày Bùi đi bộ vòng quanh khu xóm. Đi đến đâu chó sủa đến đấy. Bùi lấy làm lạ, nghĩ rằng: “Ta đâu có thịnh cái món mộc tồn, tục gọi là nai đồng quê mà sao chó sủa dữ thế! Nhất là ở xứ Cờ Hoa làm gì có món ấy mà bảo là ta có mùi quyến rũ!” Cũng may khu xóm này nhà nào cũng kín cổng cao tường nên chó không thể phóng ra đường mà rượt Bùi được. Bùi biết thế nên chó sủa mặc chó, đường Bùi đi thì Bùi cứ đi. Lạ thêm một điều nữa là mỗi lần Bùi đi ngang một khúc đường kia thì tiếng chó im bặt, tịnh như không. 

Ngày kia, cũng đi ngang khúc đường ấy, Bùi thoảng thấy một mùi hương rất quyến rũ. Ngẩng nhìn lên Bùi mới hay mình đi dưới một vòm cây, trên ấy những bông hoa tím hồng nở đầy cành, toả hương thơm quý phái. Bùi thích lắm, đứng dưới gốc cây ngước lên mà ngắm hoa và thưởng thức hương thơm. Cũng từ hôm ấy, đi vòng quanh xóm, Bùi không bị chó nào sủa nữa. Một hôm cũng đứng dưới gốc cây, ngước mắt mà ngắm hoa, Bùi chợt nhớ mấy câu thơ của Bùi Giáng tiên sinh, rằng: 

Người có ý chi 

Nhìn ta như thế 

Hôm qua nhìn rồi 

Bữa nay nhìn nữa 

Ở dưới nhìn lên 

Nhìn cái chi lạ rứa? (2) 

Thế rồi mủm mỉm cười. Chợt cảm giác như có đôi mắt từ trên cao nhìn mình, Bùi chú mục nhìn lên cây, không thấy gì. Tần ngần một lúc, Bùi bỏ đi. 

Đêm hôm ấy Bùi thức khuya đọc sách trong thư phòng. Trăng chiếu qua song cửa làm thư phòng lênh láng ánh trăng. Cảm hứng, Bùi pha ấm trà suông, sửa giọng ngâm câu thơ của Lý Bạch trong Tĩnh Dạ Tứ: 

Sàng tiền minh nguyệt quang, 

Nghi thị địa thượng sương.

Cử đầu vọng minh nguyệt, 

Đê đầu tư cố hương. 

Bỗng nghe tiếng leng keng như ngọc chạm bên ngoài, nhìn ra, Bùi thấy một mệnh phụ phu nhân quần là áo lụa, vàng ngọc sáng ngời. Hốt hoảng, Bùi luống cuống đứng lên, hai ống chân cà kheo run lập cập. Phu nhân thấy thế, mỉm cười, phán bảo: “Làm cái gì mà cuống lên thế! Ta chỉ xin nhà ngươi đãi ta một chén trà và đọc thơ cho ta nghe.” 

Bùi vịn tường, liêu xiêu bước ra mở cửa, lúc ấy mới biết đằng sau phu nhân lũ lượt một đoàn thể nữ, áo xanh biêng biếc, mặt hoa da phấn nữ nhân ít ai sánh kịp. 

Chỉ một mình phu nhân bước vào, còn bọn thể nữ chắp tay cung kính đứng ngoài. Thư phòng đơn sơ quá, không có lấy vật gì quý giá, ngay cả cái ghế êm cũng không có. Bùi ngượng đỏ chín mặt. Phu nhân không lấy đó làm điều, tự nhiên ngồi xuống cái ghế bốn chân khập khiễng rồi cất giọng: “Hầu trà!” 

Nghe lời phán bảo, Bùi hai tay run lẩy bẩy, rót trà trong cái ấm cũ vào cái tách cũ hơn, hai tay cung kính nâng lên, miệng lắp bắp: “Kính mời lệnh bà dùng tạm.” Phu nhân uống một ngụm trà, mắt lim dim ra điều thưởng thức, xong buông gọn một tiếng: “Được!” Rồi phán tiếp: “Đọc thơ ta nghe! Lúc nãy ngươi lảm nhảm những gì đó?” 

Tự nhiên Bùi trở nên mạnh dạn, cãi liền: “Bẩm lệnh bà, thơ của thánh thi Lý Bạch mà lệnh bà bảo lảm nhảm là sao?” Phu nhân phất cánh tay áo rộng, buông lời: “Ôi, tuý thi nhân bị cả cái con bé Dương Quý Phi nó sai khiến thì phát ra những câu lảm nhảm là lẽ bình thường. Ta muốn nghe thơ Việt Nam cơ.” 

Bùi hỏi: “Thưa phu nhân thân phận thế nào để hàn sĩ này tìm thơ thích hợp?" Phu nhân điềm nhiên phán: “Ta là hoàng hậu!” 

Bùi tối tăm mặt mũi, không ngờ người mình đang hầu chuyện là bậc mẫu nghi thiên hạ. Chưa kịp hoàn hồn thì hoàng hậu đã phán: “Ta đọc được tư tưởng người khác. Sáng hôm nay ngươi dám ngước nhìn ta rồi trong lòng nhớ đến câu thơ “Ở dưới nhìn lên, nhìn cái chi lạ rứa?” Lúc ấy ta muốn tát cho ngươi mấy tát cho sưng vều cái miệng mất nết, nhưng nhìn bộ mặt khờ khạo của ngươi nó buồn cười quá nên không nỡ tát. Nghe ta hỏi: thơ của ai?” Bùi lí nhí khai rằng: “Thưa lệnh bà, đó là thơ của Bùi Giáng tiên sinh.” Hoàng hậu cười khanh khách: “Hoá ra là của cuồng sĩ họ Bùi. Cuồng sĩ này tự nhận là Đười Ươi thi sĩ thành thử thơ có vẻ đười ươi thật. Ngươi cũng họ Bùi, hỏi liệu có giống đười ươi chăng?” Bùi thưa: “Tâu lệnh bà, giống hay không giống là tuỳ ơn mưa móc của lệnh bà ạ.” Hoàng hậu nhíu mày, hỏi: “Thế là thế nào?” Bùi thưa: “Tâu lệnh bà, nếu lệnh bà ban ơn mưa móc, tát cho vài tát vào miệng hàn sĩ này, cái miệng nó sẽ sưng vêu lên, dài thuỗn ra, lúc ấy thì giống đười ươi ạ.” Hoàng hậu lại cười khanh khách: “Người pha trò khéo lắm. Nếu ta là quận chúa A Kim đời Trần thì sẽ đuổi thẳng gã Hà Ô Lôi xấu xí đi, cho ngươi hầu bên tả hữu… Nhưng ta đâu phải là quận chúa, ta đường đường là hoàng hậu cơ mà!” Thế rồi hoàng hậu tiếp: “Cù cưa dây dưa mãi. Đọc thơ đi!” 

Thi sĩ Bùi Giáng

Bùi chợt nhớ đến bài thơ Hoàng Hậu của Bùi Giáng tiên sinh, mới sửa giọng mà ngâm nga rằng: 

Ngập ngừng trong bóng nhặt thưa 

Ảnh hình Hoàng Hậu năm xưa lại về 

Thùy dương xanh mái tơ thề 

Quanh Trường Thành dựng ngọc kề trắng vai 

Ngàn thu xuống lá thu bay 

Buồn tiêu tao để bên ngày tháng đi 

Tràng giang sóng cát li ti 

Xô dồn tiết điệu lên vì hoa dung 

Vì em phiền mộng sương ngần 

Cỏ Yên tơ bích dâu Tần gục cong 

Sầu kim hải sóng phiêu bồng 

Dòng thơ ngây lệ em ròng ròng tuôn 

Dập dìu bên liễu chùng buông 

Tình chưa thoảng chợt tiếng buồn lại dâng. 

Hoàng hậu nghe xong, có vẻ không vui. Bùi khép nép cúi mặt. Hoàng hậu phán: “Ngươi thích Lý Bạch lắm à?” Bùi nghệt mặt, không hiểu hoàng hậu muốn nói gì. Hoàng hậu mỉa mai: “Một đời dạy cổ văn như ngươi mà không hiểu ta nói gì thì lạ thật. Đười Ươi thi sĩ viết câu “Cỏ Yên tơ bích dâu Tần gục cong” là lấy ý trong bài Xuân Tứ của Lý Bạch. Thơ rằng: Yên thảo như bích ti / Tần tang đê lục chi / Đương quân hoài quy nhật / Thị thiếp đoạn trường thì… Cỏ nước Yên biếc như tơ / Dâu nước Tần lả cái cành xanh xuống / Đang lúc chàng nghĩ đến ngày về / là lúc thiếp đau lòng đứt ruột… Thì đành rằng thơ hay, nhưng ta không phải là hoàng hậu Trung Hoa… Vậy, ta không thích!” Bùi ú ớ không biết trả lời sao, khấn thầm Bùi Giáng tiên sinh có linh hiển thì về đây mà đối đáp với hoàng hậu. 

Đang không biết tính sao thì hoàng hậu lại phán: “Mà ngươi to gan thật!” Bùi mở to mắt… nai lên mà nhìn hoàng hậu, không biết mình to gan ở chỗ nào. Tức thì hoàng hậu phán: “Ờ thì tả mái tóc ta là ‘thuỳ dương xanh mái tơ thề’ cũng tạm được đi, thế nhưng ngươi dám nhìn trộm vai ta lúc nào mà lại mượn câu thơ của Đười Ươi thi sĩ ‘Quanh Trường Thành dựng ngọc kề trắng vai’ để diễn tả. Nhìn trộm lúc nào? Khai!” Bùi thành thật khai báo: “Dạ, hàn sĩ có đứng ở dưới nhìn lên nhưng quả tình không nhìn thấy bất cứ một cái gì của hoàng hậu ạ. Hàn sĩ dám thề nặng lời rằng ‘Nếu hàn sĩ khai gian thì mây bay nắng cũng bay theo, con chó cũng sủa con mèo cũng kêu’ ạ.” 

Hoàng hậu phì cười, phán: “Người to gan thật, miệng ngươi có thoa mỡ không đó? À, nhân tiện ta cho ngươi hay: lúc đầu khi ngươi mới đi bộ trong khu xóm, chó sủa ran là vì chúng tưởng ngươi là bộ hạ của hoàng đế dò la tung tích của ta. Sau ta cho thị nữ bảo chúng biết ngươi chỉ là một hàn sĩ khù khờ không đáng quan tâm nên không cần phải sủa nữa, chúng mới im mõm đấy.” 

Bùi mạnh dạn thưa với hoàng hậu rằng bà không phải là hoàng hậu Trung Hoa, thế thì là hoàng hậu nước nào. Hoàng hậu, mặt buồn xa vắng, trả lời rằng: “Ta là hoàng hậu nước Nam, nhưng là hoàng hậu đời nào thì không thể tiết lộ được.” Nói rồi, hoàng hậu ra lệnh: “Đọc một bài thơ khác, cũng phải nói về hoàng hậu.” Bùi vẫn chỉ nhớ đến thơ Bùi Giáng tiên sinh nên đọc: 

Hoàng Hậu nhắm hai con mắt lại nhé 

Tôi đố Hoàng Hậu trả lời câu chuyện này 

Hoàng Hậu nhớ đừng mở con mắt ra 

Đố hoàng hậu biết ai vừa hôn cái cánh tay của Hoàng Hậu đó 

Bây giờ Hoàng Hậu mở mắt ra 

Hoàng Hậu đoán mãi không biết kẻ nào hôn 

Vậy để tôi nói giúp 

Hoàng Hậu cho tôi cái gì để thưởng tôi 

Hôn vào môi nhé 

Cho tôi hôn xong rồi tôi sẽ nói 

Đứa hôn trộm cái cánh tay của Hoàng Hậu khi nãy 

Là đứa vừa được Hoàng Hậu cho hôn môi. (3) 

Hoàng Hậu mặt ửng đỏ, trở nên bối rối vô cùng. Một lát sau, hoàng hậu thong thả nói với giọng bùi ngùi: “Ta thân là hoàng hậu, mà giờ đây phải cải trang ẩn tránh. Đàn ông dễ thay lòng đổi dạ lắm. Hoàng Đế ban đầu sủng ái ta, nhưng từ khi gặp con tiện nữ ấy thì ngài mắc vào vòng mê ám, rồi nghe lời xúi bẩy giam ta vào lãnh cung. Đội hầu cận thân tín giúp ta vượt thoát, đám thể nữ liều chết theo hầu. Ta giả dạng làm người đàn bà chăn bò… Đã bao triều đại trôi qua, bao nhiêu lần hoàng thành sụp đổ, bao nhiêu bận các hoàng đế thiên đô, vậy mà lệnh truy nã ta vẫn cứ thi hành. Không ai ngờ ta ẩn thân trên vòm cây này. Cây này có hai tên, một tên là “Lan Hoàng Hậu,” một tên là “Cây Móng Bò.” (4) Ta chính là hoa, còn bọn thể nữ là lá cây xanh tốt. Hoa có dáng như lan mà toả hương thơm ngát của bậc mẫu nghi, lá chia thành hai thuỳ trông có dáng như cái móng con bò. Rõ ràng như vậy mà không ai biết. Chỗ ẩn thân tốt nhất là cái chỗ sờ sờ trước mặt thiên hạ đến độ không ai ngờ.” 

Lan Hoàng Hậu hay Cây Móng Bò

Hoàng hậu đứng lên có ý từ biệt. Bùi cũng luống cuống đứng lên theo. Hoàng hậu nói: “Đêm nay lòng buồn, nhớ nội cung ngày cũ, nhớ hương trầm phấn sáp thuở xưa, ta tìm người thổ lộ tâm tư. Biết ngươi tính tình chân chất nên gửi chút tâm sự… Thôi, ta đi.” Bùi kính cẩn thưa rằng: “Được hoàng hậu đoái tưởng cho hầu chuyện, lại được nghe tâm sự kín ẩn, hàn sĩ này xin hết lòng cung kính, trân trọng giữ gìn như tặng phẩm được lệnh bà ban.” 

Hoàng hậu đã bước ra khỏi cửa, bọn thể nữ chuẩn bị hộ tống Người. Nghĩ sao đó, hoàng hậu đưa ra một cánh tay trần trắng ngần như bạch ngọc. Bùi trân trọng nâng cánh tay Người, đặt lên đó một nụ hôn. Thế rồi Bùi ngây ngất nhìn cánh môi Người hé mở.

_________________ 

(1) Xe công-nông là thứ xe cải biến, không thắng, không đèn, "bò" giữa đường như bọ ngựa. 

(2) Trích trong bài “Công Chúa Trên Rừng” của Bùi Giáng 

(3) "Hãy Nhắm Mắt Lại," thơ Bùi Giáng 

(4) Cây này người Mỹ gọi là Hong Kong Orchid. 

Hình Bùi Giáng, lấy trên "internet" 

Hình "hoàng hậu," mượn của Pinterest 

Hình lan hoàng hậu: tôi chụp