Góc Suy Gẫm - Mt 9,9-13; thứ Sáu, tuần XIII Thường niên

Góc Suy Gẫm - Mt 9,9-13; thứ Sáu, tuần XIII Thường niên

Góc Suy Gẫm - Mt 9,9-13; thứ Sáu, tuần XIII Thường niên 

Mùa dịch Covid-19 

1. Chuyện chúng mình: 

VỊ LINH MỤC KHIẾM THỊ ĐẶC BIỆT NHẤT VIỆT NAM 

Thường thì chỉ người sáng mới dắt được người mù. Ấy vậy mà có một người mù lại dắt được rất nhiều người sáng đến bến bờ yêu thương. 

Thánh lễ Tạ ơn long trọng bắt đầu diễn ra với Bài ca Nhập Lễ. Trên gian cung Thánh, bàn tay người linh mục trẻ đang lướt nhanh thoăn thoắt trên cuốn sách lễ Rôma in bằng chữ nổi Braille. Mọi con mắt đổ dồn về phía bàn thờ. Không gian yên ắng đợi chờ. Không ít người cảm động chỉ chực rưng rưng nước mắt. Trong phút chốc, một thanh âm đĩnh đạc đầy bất ngờ được cất lên dẫn cộng đoàn bước vào Thánh lễ long trọng. Thứ thanh âm được kết tinh trong nước mắt, tăm tối, khổ đau nhưng vẫn sáng ngời niềm hy vọng. Đúng là Thiên Chúa đã viết thẳng trên những đường cong với bất cứ ai có tấm lòng thành tâm thiện chí. Đó là những gì đã diễn ra trong thánh lễ Tạ ơn của Cha Dương, vị Linh mục khiếm thị. 

Cha Dương, tên đầy đủ là Phêrô Phạm Văn Dương, sinh ngày 6/6/1973, tại xứ Rú Đất, hạt Bảo Nham, giáo phận Vinh, thuộc địa bàn xã Long Thành, Yên Thành, Nghệ An. Ngài là con thứ 3 trong gia đình làm nông nghiệp và có tới 10 anh chị em. Cuộc đời dâng hiến của Ngài bắt đầu từ mốc gia nhập dòng Anh em Đức Mẹ Về Trời kể từ năm 1998. Sau một thời gian học tập tại Việt Nam, năm 2002, thầy Dương qua Pháp. Thật không may mắn, đến năm 2004, khi đường tu còn dang dở, đau thương ập đến với người tu sỹ trẻ tuổi khi thầy bị một loại virus đặc biệt tấn công khiến đôi mắt trở nên mù hẳn. 

Con đường ơn gọi tưởng chừng chấm dứt. Giữa lúc đau khổ cuộc sống, thầy Phêrô Dương vẫn một lòng tin tưởng vào thánh ý Chúa. Con người lạc quan, có cách nói chuyện vui vẻ, hay đùa, hay tếu ấy không bao giờ đầu hàng số phận. Và cuộc đời không phụ sự nỗ lực vươn lên và dấn thân miệt mài của vị tu sĩ mù. Ngài được bề trên truyền chức vào ngày 14.10.2012 tại giáo xứ Hyppolyte, TGP Paris, Pháp quốc và chuẩn bị sứ mệnh phục vụ cộng đoàn tại Việt Nam. 

Việc phong chức cho người khuyết tật hầu như “xưa nay hiếm”. Nhiều năm trước, báo đài Công giáo loan tin một giáo phận Hàn Quốc quyết định truyền chức cho một chủng sinh khuyết tật để phục vụ anh em đồng cảnh ngộ. Dù sao, đó cũng là trường hợp hy hữu, rất đặc biệt. 

Nhìn vào hành trình ơn gọi của tân chức Phêrô Phạm Văn Dương, con người nhận ra Thiên Chúa đưa ra lời mời gọi và tuyển chọn không giống ai: “Không phải anh em đã chọn Thầy, nhưng chính Thầy đã chọn anh em” (Ga 15,16). Cha Phêrô quả là nhân chứng cho tình yêu thương dạt dào không bờ bến của Chúa. Thiên Chúa nhân lành đã “viết thẳng trên những đường cong” qua cuộc đời tưởng chừng như đi vào ngõ cụt của Cha. 

Hàng ngày, Cha vẫn tự dâng Lễ và làm các việc mà không hề cần ai trợ giúp, ngoại trừ việc dắt lên dắt xuống. Những ai chứng kiến thì hoàn toàn nể trọng, cảm động và thán phục Cha. Ngoài ra, Cha còn có năng khiếu giảng rất hay và ý nghĩa. Cha đã là tấm gương ngời sáng về sự vượt khó cho những người khổ đau khuyết tật. 

Chúng ta cùng cúi đầu tạ ơn Chúa với Cha, chúc mừng Cha và cầu cho Cha mãi là vị mục tử tuy mù loà thể xác nhưng luôn chói sáng nơi tâm hồn tình yêu thương, đó chính là yêu mến Thiên Chúa và xót thương con người. 

Giuse Nguyễn Kích 

3. Khuôn vàng thước ngọc (Mt 9,9-13; thứ Sáu, tuần XIII Thường niên) 

Lời buộc tội thứ hai nhắm vào Đức Giêsu, vì người ta cho Ngài là một kẻ vô luân. Trong Tin mừng Matthêu (9,10-13), chúng ta thấy Đức Giêsu ngồi ăn tiệc chung với những người thu thuế và tội nhân. Những người biệt phải hỏi lý do vì sao Ngài ngồi ăn với đám người thu thuế và phường tội lỗi. Lời nói ám chỉ Ngài cũng “cá mè một lứa” với những người Ngài giao du. Đức Giêsu quả thật đã bị tố cáo là vô luân vì Ngài đã giao du với những kẻ xấu tính và trắc nết. Khi đã ghét bỏ người nào thì rất dễ xuyên tạc, giải thích sai, trình bày sai mọi việc người đó làm và gán cho những điều xấu mà người ấy chẳng có.

Kết thúc trình thuật Tin mừng hôm nay là một lời nhắn nhủ quan trọng của Đức Giêsu dành cho hết thảy chúng ta: “Vì Tôi không đến để kêu gọi người công chính, mà để kêu gọi người tội lỗi”. Câu nói này của Đức Giêsu cho thấy chủ đích của ơn Nhập Thể: Ngài đến để cứu mọi người, vì mọi người đều đã phạm tội. Kẻ tự nghĩ mình là công chính, mà không cần đến Chúa Kitô, kẻ đó không được hưởng ơn cứu độ của Người. Qua câu nói ngắn ngủi ấy, Đức Giêsu đã cho thấy sứ mạng của Ngài khi đến trần gian là yêu thương, tìm kiếm và cứu vớt những người khốn cùng, những kẻ tội lỗi. 

Cả cuộc đời của mình, Đức Giêsu đã sống trọn vẹn chọn lựa ấy. Tin mừng cho chúng ta thấy, những người đau khổ, những người bất hạnh, những người bệnh tật, những người bị xã hội bỏ rơi, đặc biệt là những người tội lỗi; tất cả đã trở thành đối tượng yêu thương một cách đặc biệt của Đức Giêsu. Và như thế, mỗi người chúng ta cũng đều là đối tượng được Đức Giêsu thương mến, bởi lẽ, trước mặt Thiên Chúa, hết thảy chúng ta đều là những tội nhân, đều là những con người khốn cùng và đáng thương. 

Khi Đức Giêsu gọi Matthêu thì Ngài đã kêu gọi một người mà ai cũng ghét. Đây là một trong những việc lớn nhất nơi Tân ước khi nói về quyền năng của Đức Giêsu. Ngài không chỉ biết một người đang như thế nào mà Ngài còn thấy được họ sẽ trở nên như thế nào nữa. Chưa từng ai dám tin về khả năng thay đổi bản chất con người cho bằng Đức Giêsu.

Không ai biết Matthêu đã từng gặp Đức Giêsu bao giờ chưa, nhưng chắc chắn là ông đã nghe nói về người Galilê này; người đã đem đến một sứ điệp hoàn toàn mới lạ và phán dạy với một uy quyền chưa ai từng thấy, người đã kết thân với những kẻ bị người Do Thái chính thống ghê tởm, xa tránh. Chắc chắn Matthêu đã nghe đám đông bàn tán và thấy lòng mình rung động. Và rồi, ông nhận ra Đức Giêsu đứng trước mặt mình, ông nghe Ngài thách thức và Matthêu chấp nhận lời thách thức đó; ông đứng dậy, bỏ mọi sự mà đi theo. 

Chúng ta phải để ý đến điều Matthêu đã mất và cả những điều ông đã tìm được. Ông đã mất công ăn việc làm thuận lợi, nhưng đã được một cuộc đời mới. Ông đã mất lợi tức, nhưng tìm được phẩm giá của chính mình. Ông mất sự an nhàn thoải mái, nhưng gia nhập vào một cuộc phiêu lưu mà mình chưa bao giờ mơ tưởng. Còn chúng ta, có thể khi chấp nhận lời thách thức của Đức Giêsu, chúng ta sẽ thấy mình nghèo hơn về vật chất, và còn phải từ bỏ những tham vọng trần gian. Nhưng chắc chắn chúng ta sẽ tìm được bình an, vui mừng cùng những hứng khởi của cuộc đời mà trước kia ta chưa từng biết tới. Trong Đức Giêsu, chúng ta sẽ tìm được sự giàu có hơn hẳn mọi điều mà mình phải bỏ đi vì theo Ngài. 

Chúng ta cũng cần lưu tâm đến điều mà Matthêu đã từ bỏ và điều ông ấy mang theo. Ông rời bỏ bàn thu thuế nhưng đem theo cây viết. Đây là một ví dụ sinh động về cách mà Đức Giêsu sử dụng những tài năng nơi mỗi người môn đệ. Có lẽ nhiều người trong Nhóm mười hai không quen thuộc lắm với cây viết, còn Matthêu thì khác. Matthêu đã viết sách Tin mừng về chính cuộc đời của Đức Giêsu, người đã lôi kéo ông vào một cuộc phiêu lưu đầy hứng thú. Khi Matthêu rời bỏ bàn thu thuế ngày hôm đó, ông đã từ bỏ rất nhiều của cải vật chất, nhưng lại trở nên người thừa kế một gia sản vô giá, kếch xù. 

Nếu Đức Giêsu đã chọn những con người bất hạnh, những con người tội lỗi làm đối tượng yêu thương và phục vụ, thì Kitô hữu chúng ta cũng không có chọn lựa nào khác ngoài chọn lựa yêu thương và phục vụ những người bị bỏ rơi, bị khinh miệt, những người tội lỗi giống như vậy. Và cũng như Đức Giêsu, chúng ta được mời gọi yêu thương và phục vụ những con người đó đến cùng, bất chấp những khó khăn, trở ngại, bất chấp cả những vô ơn hay bội phản.

Lạy Chúa, Chúa đã kêu gọi thánh Matthêu làm môn đệ và ngài đã mau mắn đáp lời. Xin cho chúng con cũng biết noi gương của thánh nhân mà nhận ra và đi theo tiếng Chúa mời gọi trong đời sống thương ngày. Bởi vì thân phận của chúng con đầy yếu đuối, bất toàn nên xin Chúa hãy dạy chúng con luôn biết khiêm tốn để kịp nhận ra những thiếu sót của bản thân mà ăn năn hối cải. Xin cho chúng con đừng bao giờ thất vọng về chính tội lỗi của mình mà quên đi lòng bao dung của Chúa. Xin Chúa đừng để chúng con vì những lỗi lầm của người khác mà khinh khi hay nhục mạ họ. Xin tình thương đầy sức mạnh tha thứ của Chúa tác động nơi chúng con và nơi hết thảy mọi người.

4. Lời bàn 

- Trong xã hội Do Thái, có ba loại thuế chính thức. Người dân phải nộp 10% về ngũ cốc, trái cây và nho bị đánh thuế 20% . Tất cả các khoản thu này phải nộp cho nhà nước bằng tiền hoặc bằng hiện vật. Cũng có thuế phải nộp 1% lợi tức của mỗi người. Thuế thân đánh vào những người nam từ 14 đến 65 tuổi, phụ nữ từ 12 đến 65 tuổi. Đó là những loại thuế xác định và người thu thuế không thể sử dụng làm lợi riêng. Nhưng bên cạnh các thứ thuế này, còn có đủ các loại thuế khác. Có loại thuế từ 2,5% đến 12,5% đánh vào mọi thứ hàng hóa nhập khẩu và xuất khẩu. Có thuế phải trả khi sử dụng con đường chính, qua cầu, vào chợ hoặc vào thành phố, bến cảng. Có thuế đánh vào súc vật chở đồ, thuế đánh trên bánh xe, trục xe. Có thuế đánh vào đồ vật mua hoặc bán, cũng có thuế đánh vào mậu dịch, đánh vào hàng tiêu dùng mà nhà nước phân phối độc quyền. Trong xã hội hiện tại, có lẽ người dân còn phải đóng các khoản thuế nhiều hơn như thế. Chẳng ai trong chúng ta đủ kiên nhẫn để kiểm đếm xem mình phải trả bao nhiêu khoản thuế má cho những chi tiêu hằng ngày. Thực ra, việc đóng thuế vừa là trách nhiệm nhưng cũng là quyền lợi của mọi người dân. Chúng ta được hưởng các phúc lợi xã hội nhờ phần lớn vào các khoản đóng góp này. Tuy nhiên, vấn đề đang bàn liên đến đoạn Sách Thánh mà chúng ta nghe hôm nay lại nhắm vào một nhân viên thuế vụ. Người Do Thái coi thường những kẻ thu thuế vì nhiều lý do, trước hết là vì họ cộng tác với chính quyền ngoại bang, sau là họ thường lạm thu để nhờ đó mà làm giàu bất chính. Thế nhưng, Đức Giêsu lại không nghĩ như vậy. Ngài đã gọi và chọn một kẻ bị khinh miệt ấy làm đồ đệ thân tín của mình. Tắt một lời, mãi mãi chúng ta sẽ không thể hiểu được hết thánh ý nhiệm mầu của Thiên Chúa.

- Hơn thế nữa, những kẻ thu thuế còn bị coi là những người gian trá, họ chẳng những bóc lột đồng bào mình mà còn dùng đủ cách để lách luật và qua mặt chính quyền; họ có lợi tức rất lớn bằng cách nhận hối lộ từ những người giàu có muốn trốn thuế. Ở đâu cũng ghét những người thu thuế; nhưng đối với người Do Thái, sự khinh ghét gia tăng gấp bội. Dân Do Thái là những người cuồng tín và điều thôi thúc họ hơn cả là niềm tin tôn giáo, mà ở nơi đó chỉ có một Thiên Chúa là vua; và vì thế, nộp thuế cho nhà cầm quyền là vi phạm quyền lợi của Thiên Chúa. Theo luật Do Thái, người thu thuế bị cấm không được vào hội đường; người ấy bị coi là vật vô tri, là thứ không tinh sạch và sách Lêvi (20,5) áp dụng cho họ, họ bị cấm không được làm nhân chứng cho bất cứ trường hợp nào và “các kẻ trộm cướp, kẻ sát nhân và người thu thuế” đều bị xếp chung vào một loại mạt hạng giống nhau. 

- Các kinh sư và những người Pharisiêu rất quan tâm đến việc giữ gìn sự thánh thiện riêng hơn là giúp đỡ người khác về vấn đề tội lỗi. Họ giống các bác sĩ từ chối không chịu thăm viếng kẻ đau yếu vì sợ bị nhiễm trùng lây bệnh. Họ ghê tởm và tránh người tội lỗi, họ không muốn liên hệ gì với những người như thế. Tôn giáo của họ chủ yếu là ích kỷ, chỉ lo cứu linh hồn họ hơn là cứu linh hồn người khác, nhưng họ đã quên rằng đó là con đường chắc chắn nhất để đánh mất chính linh hồn mình. Đó có thể được coi là những thứ bệnh kinh niên của họ; thế nhưng, đời sống đức tin của chúng ta ngày nay liệu rằng có khá hơn họ hay không? Không ai dám bảo đảm mình ngon lành hơn họ. Thật vậy, dẫu là Kitô hữu, chúng ta vẫn cư xử rất dè chừng với những người từng phạm phải một lỗi lầm nghiêm trọng nào đó. Chúng ta dễ dàng quan sát họ từ xa rồi bình phẩm, chê bai và thậm chí là kết án chứ chẳng mấy khi chúng ta tìm cách để nâng đỡ những người đã trót dại lỡ lầm. Suy cho cùng, tất cả chúng ta đều là tội nhân trước mặt Chúa. Vậy thì hà cớ gì mà chúng ta lại vênh vang trước mặt người khác được nhỉ? 

- Chúng ta thực hành nhân đức mà kết quả lại là lên án thay vì tha thứ và cảm thông. Chúng ta thích để mặc những người tội lỗi ở trong chỗ bùn nhơ hơn là giúp họ ra khỏi đó. Chúng ta cũng giống như các bác sĩ rất quan tâm đến việc chẩn đoán bệnh nhưng chẳng hề lưu tâm giúp chữa trị cho lành bệnh nhân. Chúng ta chỉ lo tìm cách khinh chê chứ không có thiện cảm giúp đỡ. Một người có thể siêng năng các việc đạo đức, nhưng nếu chẳng bao giờ chịu đưa tay ra cứu giúp tội nhân hoặc người thiếu thốn, thì người ấy chưa phải là tín hữu đích thực. “Trông người mà nghĩ đến ta” có lẽ là lời nhắc không bao giờ thừa dành cho tất cả chúng ta. Chúng ta hãy luôn biết chạy đến cùng Đức Giêsu, vị lương y không chỉ có tài chữa lành bá bệnh, mà còn có khả năng chiều lòng bá tánh bá nhân. 

- Theo quan điểm người đời, nếu dựa vào những tiêu chí căn bản để tuyển chọn Tông đồ, thì Matthêu có lẽ đã bị loại ngay từ vòng “gởi xe”. Thế nhưng, tiêu chí chọn đồ đệ của Đức Giêsu thì không như thế. Ngài đã chọn và huấn luyện một kẻ đáng bị nguyền rủa trở thành một “soái ca” của làng viết Sách Tin mừng. Đó là một huyền nhiệm. Trong làng túc cầu giáo, một hảo thủ đang là công thần bỗng dưng trở thành tội đồ chỉ sau một sai lầm ngớ ngẩn khiến đội nhà thua cuộc. Còn ở đây, Matthêu được chọn với xuất phát điểm là tội đồ, nhưng qua bàn tay huấn luyện của Chúa, ông trở thành người được lưu danh sử sách không phải nhờ vào phong độ chói sáng nhất thời nhưng là dựa vào đẳng cấp mãi mãi của một huyền thoại. Với tôi, câu chuyện về vị linh mục bị khiếm thị được nhắc tới ở trên cũng giống như một thứ “siêu huyền nhiệm” giữa đời thường. Tôi từng tiếp xúc và trò chuyện với ngài. Có thể nói, ở nơi con ấy, toát ra một thứ nội lực thâm hậu, khiến cho những khiếm khuyết trên cơ thể chẳng sá gì. Nụ cười luôn nở trên môi, nói năng hài hước, có khả năng song tấu Guitar và Harmonica cùng lúc; và khi cần, hát rất mượt và du dương giống như cái tên của ngài. Chắc rằng, dẫu không theo nghiệp “quần đùi, áo số”, cũng chẳng theo nghề “rải chữ, văn chương”; nhưng cha lại đang trải Lời Chúa trên chính cuộc đời của mình và dệt khúc yêu thương thành lời tôn vinh Chúa. Khiếm khuyết ở đôi mắt thể lý không khiến cha ưu sầu hay tuyệt vọng; mà trái lại, nó giúp cha khỏi phải nhìn thấy những đê hèn chốn nhân gian cũng như chẳng bận tâm trước những ảo ảnh của cuộc đời từng khiến nhiều người điên đảo. Tạ ơn Chúa với cha, nhưng cũng là lời nhắc cho bản thân mình: Cặp mắt thể lý tinh anh, chẳng phải không ít lần nó khiến cho cặp mắt tâm hồn của mình ra mù tối sao? 

Viết Cường, O.P.