Góc Suy Gẫm - Mt 10,1-7; thứ Tư, tuần XIV Thường niên
Mùa dịch Covid-19
1. Chuyện chúng mình:
ĐỨC TGM PAGLIA: KHÔNG CÓ VIỆC LOẠI AI RA TRONG LĨNH VỰC Y TẾ
Trong cuộc họp báo ngày 2/7/2021, Hiệp hội Y khoa Thế giới (WMA), Hàn lâm viện Toà Thánh về Sự sống (PAL) và Hiệp hội Y khoa Đức (GMA) đã đưa ra tuyên bố chung yêu cầu tất cả các bên liên quan phải nỗ lực hết mình để đảm bảo tiếp cận vắc-xin cách công bằng trên toàn cầu và gửi một thông điệp rõ ràng về sự an toàn và cần thiết của vắc-xin để chống lại những lầm tưởng và thông tin sai lệch về vắc-xin.
Bất công trong việc tiếp cận vắc-xin
Trước hết thông cáo khẳng định vắc-xin như cách khống chế nhanh lẹ và hữu hiệu sự lây lan của virus và cứu sống con người, nhưng đồng thời cũng nhấn mạnh sự bất công cao độ trong việc tiếp cận vắc-xin và nguy hiểm của việc quốc hữu hoá vắc-xin. Thông cáo viết: “Trong khi nhiều quốc gia có thu nhập cao hơn có đủ nguồn lực để nhanh chóng ký thỏa thuận song phương với các công ty dược phẩm về các vắc-xin Covid-19 triển vọng đầy hứa hẹn, điều này khiến nhiều quốc gia đang phát triển gặp bất lợi do hạn chế tài chính và hạn chế về năng lực sản xuất”.
Thái độ e ngại đối với vắc-xin
Tiếp đến thông cáo lưu ý rằng trong khi việc hạn chế tiếp cận vắc-xin gây nguy hiểm cho nhiều nước, thì thái độ nghi ngờ và thiếu tin tưởng để tiêm vắc-xin cũng là một thách đố. Bên cạnh những lý do khiến người dân do dự tiêm vắc-xin như sự mất niềm tin vào nghiên cứu y tế, kinh nghiệm tiêu cực về ngành chăm sóc sức khoẻ và nghi ngờ hành vi của các công ty dược phẩm tập trung vào lợi nhuận, có những nguyên nhân nguy hiểm hơn xuất phát từ những tuyên bố và câu chuyện vô căn cứ, bao gồm cả thông tin sai lệch về tác dụng phụ, được khuếch đại bởi mạng xã hội và các phương tiện truyền thông khác. Thông cáo cũng nhắc đến những do dự tiêm vắc-xin trong các cộng đồng y tế và các nhóm tôn giáo.
Vượt qua rào cản của bất công và nguyên nhân gốc rễ gây e ngại vắc-xin
Thông cáo nhận định rằng vắc-xin là một trong những thành tựu vĩ đại nhất của y học hiện đại, nhưng để mở ra tiềm năng đổi mới đầy đủ của vắc-xin, cần phải có những hành động để vượt qua các rào cản đối với công bằng vắc-xin, điều kiện để chiến dịch tiêm vắc-xin toàn cầu thành công, và giải quyết các nguyên nhân gốc rễ của việc do dự tiêm vắc xin.
Trong y khoa, không ai bị gạt ra ngoài
Phát biểu trong cuộc họp báo, Đức tổng giám mục Vincenzo Paglia, Chủ tịch Hàn lâm viện Toà Thánh về Sự sống, cũng nhắc lại lời Đức Thánh Cha: “Nếu dược phẩm có thể chữa được bệnh, thì nó phải được cung cấp cho tất cả mọi người, nếu không sẽ có bất công… không có chỗ cho ‘việc gạt ra ngoài lề về phương diện y tế”. Ngài cũng đề cao bằng sáng chế các vắc-xin nhưng kêu gọi “không tuyệt đối hoá” nó. “Cần phải đạt được sự cân bằng giữa quyền tư nhân của các nhà phát minh (cũng như của các nhà đầu tư) và nhu cầu của toàn xã hội”. (CSR_4624_2021)
Hồng Thủy - Vatican News
(Nguồn: https://www.vaticannews.va/vi/vatican-city/news/2021-07/vincenzo-paglia-covid-19-vac-xin-cong-bang.html)
3. Khuôn vàng thước ngọc (Mt 10,1-7; thứ Tư, tuần XIV Thường niên)
Tin mừng hôm nay thuật lại việc Đức Giêsu chọn mười hai Tông đồ để sai các ông ra đi loan báo Tin mừng cứu độ. Nếu so sánh với nhóm bảy mươi hai môn đệ, chúng ta sẽ thấy, các Tông đồ là những người được Đức Giêsu tuyển chọn một cách đặc biệt. Tin Mừng Maccô và Luca liệt kê danh sách mười hai Tông đồ khi trình bày việc Chúa gọi các ngài. Còn Matthêu ở đây muốn quan tâm tới sứ mệnh Chúa trao cho các vị hơn là ơn gọi. Phải chăng như thế, Matthêu muốn làm nổi bật mối tương quan giữa Tông đồ đoàn và sứ mệnh rao giảng Tin mừng? Con số 12 tượng trưng cho tính trọn vẹn của Hội thánh, đồng thời nói lên sự liên tục giữa Hội thánh của Đức Giêsu và Israel xưa: cũng như Israel xuất phát từ 12 tổ phụ trưởng tộc, thì Hội thánh của Đức Giêsu cũng hình thành từ 12 vị Tông đồ như vậy.
Trước hết, về số lượng, các tông đồ chỉ vỏn vẹn có mười hai người. Điều đó cho thấy, họ là một nhóm nhỏ được ưu tuyển. Kế đến, nếu như trong nhóm bảy mươi hai môn đệ, không môn đệ nào được nêu tên, thì tác giả Matthêu đã cẩn thận ghi lại tên từng vị Tông đồ một, kể cả tên một con người mà lẽ ra đã không nên nhắc tới, đó là Giuđa, kẻ phản bội. Cuối cùng, một cách đặc biệt, dẫu chỉ là một nhóm nhỏ, nhưng các Tông đồ lại được chọn làm nền tảng bền vững mà trên đó, Đức Giêsu sẽ xây dựng Hội thánh của Ngài tồn tại mãi mãi.
Tiếp đến, họ xuất thân từ những con người rất đỗi tầm thường. Họ không có của cải, không học thức cao, không có địa vị xã hội. Có thể nói, Đức Giêsu không tìm kiếm những con người phi thường, Ngài tìm kiếm những người tầm thường để làm việc một cách rất phi thường. Đức Giêsu nhìn mỗi người, không phải chỉ để thấy họ thế nào, mà còn để xem Ngài có thể khiến họ trở nên như thế nào. Không ai được nghĩ mình chẳng có gì để góp, để dâng cho Chúa. Thiên Chúa có thể dùng những thứ rất đỗi bình thường vào những việc trọng đại mà sức riêng của chúng ta không tài nào hiểu được.
Theo nhãn quan của người đời, những người được Chúa chọn, trông họ cứ như là một nhóm ô hợp dị thường nhất. Nơi đó có Matthêu, một người thu thuế. Tất cả mọi người đều coi ông là kẻ phản quốc, như một người làm tay sai cho những chủ nhân xâm chiếm đất nước của mình để cầu lợi, trái ngược với một người ái quốc thương dân. Cùng với Matthêu còn có Simon, người nhiệt thành. Những người cùng phe với Simon có một lòng ái mộ tự do không gì sánh nổi; vì họ nói, Thiên Chúa là Đấng cai trị và là Chúa của họ. Họ chuẩn bị để đương đầu với mọi cái chết cho xứ sở và không hề chùn bước khi thấy những người thân yêu chết trong các cuộc chiến đấu giành tự do. Họ từ chối, không chịu tôn bất cứ người nào trên thế giới này là vua. Họ cam chịu bất cứ sự đau đớn nào; họ chuẩn bị để thi hành các vụ ám sát bí mật miễn sao loại bỏ quyền hành ngoại bang ra khỏi quê cha đất tổ của mình. Nếu Simon gặp Matthêu tại một nơi nào khác ngoài tập thể của Đức Giêsu, thì chắc là án mạng đã xảy ra. Thế nhưng ở đây, có một chân lý trọng đại đó là những người thù ghét lẫn nhau lại có thể thương yêu nhau khi họ cùng yêu mến Đức Giêsu. Nhiều khi tôn giáo là cớ chia rẽ người đời, nhưng trong sự hiện diện của Đức Giêsu thì Ngài đem họ lại với nhau, họ là những con người trước kia chia rẽ vì không có Ngài như là một tác nhân kết dính.
Thế nhưng, chính việc được tuyển chọn một cách đặc biệt như thế, đã đòi các Tông đồ phải đáp trả một cách cân xứng và quảng đại, nghĩa là các ông phải dám hy sinh chính mạng sống của mình để làm chứng cho niềm tin vào Đức Giêsu phục sinh. Điều đó một lần nữa nhắc nhở chúng ta về thứ chân lý ngàn đời mà bất cứ người môn đệ nào của Đức Giêsu cũng phải thuộc nằm lòng, đó là vinh quang và thập giá luôn luôn đi đôi với nhau, vì đó là hai mặt của cùng một thực tại không thể tách rời.
Cũng nên nhớ rằng, chẳng có vinh dự nào lớn hơn vinh dự mà mỗi người chúng ta đã lãnh nhận, đó là được Thiên Chúa yêu thương tuyển chọn làm con cái của Ngài, làm người đồng thừa tự với Đức Giêsu và được thừa hưởng lời hứa cứu độ. Vinh dự đó phải chăng đã không đòi chúng ta cũng phải đáp trả một cách cân xứng và quảng đại sao? Thật vậy, để sống cho ra người và nhất là để sống xứng với tên gọi là con cái Thiên Chúa, Kitô hữu chúng ta phải chấp nhận tử đạo mỗi ngày bằng cách sống triệt để những cam kết của bí tích rửa tội, bằng cách dấn thân đến cùng để sống những đòi hỏi nơi giới luật yêu thương, nhất là yêu thương kẻ thù của mình.
Lạy Chúa, Chúa đã ban cho các Tông đồ quyền trừ khử ô uế, chữa lành kẻ yếu đau và đem lại sự sống mới cho những kẻ tội lỗi nhằm làm sáng Danh Chúa. Xin Chúa cũng ban thêm sức mạnh để khử trừ những thói hư tật xấu nơi chính bản thân chúng con, để chúng con biết yêu mến Chúa hơn và cũng biết sống tử tế hơn với những người anh chị em của mình.
4. Lời bàn
- Tác giả Matthêu thường khai mở câu chuyện về Đức Giêsu một cách tuần tự, tài tình và khéo léo. Trong chương 8, chúng ta thấy được quyền năng của Đức Giêsu ngang qua những việc Ngài thực hiện. Toàn bộ chương 9, chúng ta thấy sự chống đối Đức Giêsu ngày một gia tăng và các thế lực hợp lại để tìm cách hãm hại Ngài. Còn ngay đầu chương 10, chúng ta thấy Chúa lựa chọn cho mình những đồ đệ thân tín. Hiệu quả trước mắt và thành công tương lai đều phụ thuộc vào cuộc tuyển lựa này. Ở đây Đức Giêsu lựa chọn ban tham mưu của mình, chọn những cánh tay đắc lực, những người sẽ giúp đỡ Ngài lúc còn ở thế gian và tiếp tục công tác khi Ngài rời bỏ thế gian để trở về bên Cha của mình.
- Mười hai vị Tông đồ khác biệt nhau về tính tình, học thức, nghề nghiệp và lòng tin. Đa số là người miền Bắc, chỉ có mình Giuđa ở miền Nam. Các vị còn rất non yếu nên Đức Giêsu không sai họ đến với những đối tượng hoặc vùng đất khó khăn (dân ngoại), mà chỉ đến với những người Israel trước tiên, bởi họ được coi như là những con chiên đi lạc, cần phải đưa trở về đàn. Điều này thắp lên niềm an ủi cho các môn đệ và cho cả chúng ta nữa; bởi vì, Chúa không giao bất cứ nhiệm vụ nào quá sức con người. Vì thế, Kitô hữu chúng ta cũng đừng ngần ngại và sợ hãi gì cả; bởi vì Chúa luôn tin tưởng và hy vọng nơi mỗi người chúng ta giống như Ngài đã từng kỳ vọng nơi Giuđa Ítcariốt vậy. Quả thật, Đức Giêsu đã chọn Giuđa, ban quyền và cũng sai ông đi rao giảng Tin mừng hệt như những tông đồ khác. Điều này có nghĩa là Chúa cũng đặt sự kỳ vọng vào cá nhân ông. Thế nhưng, Giuđa không những không đáp lại niềm tin tưởng của Thầy, mà trái lại, ông còn dập tắt luôn hy vọng của Chúa.
- Có một điều chúng ta cần lưu ý ở đây đó là, các tác giả Sách Thánh gieo vào đầu độc giả một ác cảm về Giuđa ngay từ giây phút Đức Giêsu chọn gọi các Tông đồ. Các thánh ký đã làm một việc mà theo ngôn ngữ ngày nay gọi đó là “cầm đèn chạy trước ôtô”, tức là luôn dán thêm vào sau tên của vị Tông đồ này một hình mẫu tội đồ “kẻ sẽ nộp Người”. Việc dán nhãn này không nhằm tạo ra một “bí danh” để dễ dàng hoạt động bí mật hay để phân biệt với người khác cùng tên, cùng họ cho bằng điều đó nói lên rằng, tác giả thì biết “mưu đồ tạo phản” của Giuđa từ trước, còn Chúa thì không; ít nhất là về mặt bản văn cho chúng ta lối hiểu như vậy. Thực ra, việc dán nhãn này thường để lại những tác hại khôn lường. Trong đời sống thường nhật, chúng ta không khó để có thể bắt gặp những con người thích thể hiện mình bằng cách “biểu diễn” khả năng đọc vị người đối diện như thể đúng rồi. Một số người ưa dùng thứ ngôn ngữ “ngoáo ộp” để hù dọa hay miệt thị người khác. Tệ hại hơn cả có lẽ đó là những người thích khoe tài tưởng tượng của mình bằng cách bịa ra những thứ bỉ ổi, đớn hèn để chụp mũ, để hòng bịt miệng người khác. Có thể ai đó nghĩ rằng, nói như thế chỉ là chút bông đùa cười cợt, nhưng kì tình nó lại là thứ giết người không dao. Còn nếu ai đó cố tình dùng mưa hèn kế bẩn ấy để hạ nhục hoặc xem thường người khác thì rốt cuộc, họ cũng chỉ là những người “tri thức có hạn mà thủ đoạn thì vô biên” mà thôi.
- Trong phân đoạn này có một chỉ thị khá khó hiểu đó là việc Đức Giêsu cấm các môn đệ đến với dân ngoại để loan báo Triều đại Nước Thiên Chúa. Hẳn rằng nhiều người sẽ thắc mắc và không tin là Đức Giêsu đã nói điều đó. Họ cho rằng, óc cục bộ và tính độc quyền không thể có nơi Đức Giêsu. Nhiều người tin rằng, đây là lời được gán cho những kẻ về sau muốn giữ Tin mừng riêng cho người Do Thái bởi chính họ cũng là những người từng phản đối việc thánh Phaolô muốn đem Tin mừng đến cho dân ngoại. Tôi cho rằng, chẳng ai dám chế tác ra câu văn này; nhưng có lẽ chúng ta nên chú ý đến thời hiệu của câu nói ấy, tức là nó không mang giá trị vĩnh viễn, vì nếu không, nó sẽ mâu thuẫn với những việc Đức Giêsu đã làm (Ga 4,4-42; Mt 15,28) cũng như mệnh lệnh của Ngài trong Tin mừng Matthêu chương 28 câu 19.
- Mười hai Tông đồ bị cấm không được đến cùng dân ngoại, có nghĩa là họ không thể lên phía Bắc vào Syrie; cũng không thể đi qua phía Đông vào xứ Đêcapoli, một vùng dân ngoại rộng lớn. Họ không thể đi xuống miền Nam để vào xứ Samari vì bị cấm. Hậu quả của lệnh cấm này giới hạn hành trình của các môn đệ chỉ còn trong xứ Galilê. Lý giải cho chỉ thị này, chúng ta có thể nại đến ba lý do:
+ Người Do Thái có một địa vị đặc biệt trong kế hoạch của Thiên Chúa. Theo sự công bình của Thiên Chúa, họ phải là những người được nghe Tin mừng trước nhất. Mặc dù họ đã chối bỏ, nhưng cả lịch sử được hoạch định là để cho họ có cơ hội đầu tiên tiếp nhận Tin mừng.
+ Rõ ràng là mười hai Tông đồ chưa được trang bị để rao giảng Tin mừng cho dân ngoại. Họ chưa có nền tảng, thiếu kiến thức, cũng như chưa có kinh nghiệm. Trước khi Tin mừng có thể chuyển đến dân ngoại một cách hữu hiệu, cần phải có những người như Phaolô. Nếu sứ giả không được trang bị chu đáo thì sứ điệp ít hy vọng thành công. Một người rao giảng khôn ngoan sẽ biết rõ những giới hạn cũng như sở trường hay sở đoản của mình.
+ Nhưng lý do quan trọng của mệnh lệnh này có thể được hiểu như sau. Bất cứ vị chỉ huy khôn ngoan nào cũng cần phải giới hạn mục tiêu. Người đó phải hướng cuộc tấn công vào một tiêu điểm đã chọn. Nếu trải rộng lực lượng, sức mạnh bị phân tán thì chỉ có chuốc lấy thất bại. Lực lượng càng nhỏ thì càng phải hạn chế mục tiêu. Tấn công một phòng tuyến rộng trong khi quân số của mình còn mỏng thì sớm muộn gì cũng sẽ ôm hận. Đức Giêsu biết rõ điều đó, nên mục tiêu của Ngài là tập trung vào Galilê, đó là phần đất cởi mở nhất của toàn xứ Palestine có khả năng tiếp nhận những sứ điệp mới mẻ.
- Thế nhưng, tiếc rằng dân riêng được tuyển chọn, được rao giảng Tin mừng trước tiên lại không nhận ra đó là một đặc ân để rồi họ khước từ, chống đối và loại trừ ơn cứu độ đã được đem đến cho họ. Hơn thế nữa, chẳng những khước từ ơn cứu độ, dân Israel còn giết chết luôn cả Đấng là chính nguồn ơn cứu độ đã được Thiên Chúa vì yêu thương sai đến với họ. Thiên Chúa muốn cứu độ tất cả mọi người nhưng không phải tất cả mọi người đều được cứu độ. Dĩ nhiên, không phải vì Thiên Chúa không thành tín với lời hứa hay vì Ngài không ban đủ ơn cho họ, nhưng chỉ vì con người đã tự tách mình ra khỏi ơn cứu độ khi họ cố tình ở lại trong tình trạng tội lỗi. Hay nói như thánh Augustinô: “Lạy Chúa, Chúa dựng nên con không cần có con, nhưng Chúa không thể cứu con nếu không có con cộng tác”.
- Đức Thánh Cha Phanxicô từng phát biểu: “Nếu dược phẩm có thể chữa được bệnh, thì nó phải được cung cấp cho tất cả mọi người, nếu không sẽ có bất công… không có chỗ cho ‘việc gạt ra ngoài lề về phương diện y tế”. Chúng ta không mong bất công xảy ra, càng không mong dịch bệnh gây thêm đau khổ cho nhân loại này. Về phương diện khoa học, có lẽ lúc này, vaccine chính là thứ mang đến nhiều hy vọng nhất cho việc đẩy lùi dịch bệnh Covid 19. Coronavirus gây ra hàng triệu cái chết thương tâm; những người may mắn thoát cảnh thập tử nhất sinh thì phổi của họ cũng không thể phục hồi những thương tổn trong một sớm một chiều. Đó là những tác hại khủng khiếp gây ra về mặt thể lý; chính vì vậy, chúng ta mong không một ai bị gạt ra một bên trong cuộc chiến chống lại dịch bệnh này. Tuy nhiên, chúng ta cũng nên nhớ rằng, có những thứ bệnh liên quan tới tâm hồn mà tác hại của nó còn khủng khiếp hơn và đặc biệt, chẳng có thứ thuốc nào chữa nó tận căn, đó là tội lỗi. Một người có thể chết trong tội lỗi một khi sức đề kháng của họ bị vỡ vụn. Cái nhìn về điều thiện bị che khuất đến độ không còn nhìn thấy bất cứ điều gì tốt lành nữa. Họ trở nên bất lực và vô vọng trong nanh vuốt của tội lỗi; đui mù về nhân đức và điếc lác đối với lời mời gọi của Thiên Chúa. Khi Đức Giêsu nhập thể, Ngài làm sống dậy thiện căn đã bị tội lỗi bóp chết hoặc làm biến dạng trong tâm hồn chúng ta. Ngài trao cho chúng ta thứ “vaccine của tâm hồn”, một thứ vaccine đa nhiệm, tức là vừa có khả năng ngăn ngừa tội lỗi, lại vừa thôi thúc chúng ta trở nên lành thánh. Điều lý thú khi trao tặng thứ vaccine này đó là, Đức Giêsu không bỏ sót ai, không loại trừ ai. Mặc dù được phân phối bởi nhiều chuỗi cung ứng khác nhau nhưng vaccine này chỉ đến từ một nơi sản xuất duy nhất là Đức Chúa. Mặc dù nhãn mác trong từng ngôn ngữ khác nhau, nhưng thực chất chỉ được “tinh chế” từ một nguồn duy nhất là ân sủng. Mặc dù đặt để trong những môi trường khắc nghiệt hay nóng lạnh khác nhau nhưng chỉ cần một tiêu chí bảo quản duy nhất là lòng tin nơi người muốn lãnh nhận. Mặc dù mức độ thương tổn nơi mỗi linh hồn mỗi người không giống nhau, nhưng cũng chỉ cần một liều lượng duy nhất là lòng mến thì đã đủ cho thứ vaccine ấy phát huy hết công năng. Và, mặc dù chẳng cần giấy chứng nhận là mình đã tiêm loại vaccine ấy thì hãy cứ yên tâm, chúng ta sẽ dễ dàng được thông quan vào Nước Trời mai này; bởi vì, làm thế nào mà Chúa có thể quên chúng ta được. Bạn có nghĩ như thế không nhỉ?
Viết Cường, O.P.
COMMENTS