Phút nhìn lại - Thành Kiến
Anh em đừng xét đoán, để khỏi bị Thiên Chúa xét đoán, vì anh em xét đoán thế nào, thì anh em cũng sẽ bị Thiên Chúa xét đoán như vậy (Mt 7:1-2)
Thành Kiến
Có một câu chuyện kể rằng, một ngày nọ, có đôi vợ chồng trẻ vừa dọn đến ở trong một khu phố mới. Sáng ngày hôm sau, vào lúc hai vợ chồng đang ăn điểm tâm, người vợ thấy bà hàng xóm giăng tấm vải trên giàn phơi.
Cô vợ thốt lên: "tấm vải bẩn thật! Bà ấy không biết giặt à, em nghĩ bà ấy cần thay một loại xà phòng mới thì giặt mới sạch sẽ được".
Người chồng nhìn thấy cảnh ấy nhưng vẫn lặng thinh. Thế là, từ đó mỗi lần nhìn thấy bà hàng xóm phơi đồ trong sân, những lời bình phẩm ấy luôn thốt ra từ miệng cô vợ.
Một tháng sau, vào một buổi sáng nọ, người vợ ngạc nhiên vì thấy tấm vải của bà hàng xóm phơi hôm nay rất sạch sẽ, cô bèn nói với chồng: "anh nhìn kìa! Rốt cuộc bây giờ bà ấy đã biết cách giặt tấm vải rồi. Ai đã dạy cho bà ấy thế nhỉ?".
Người chồng đáp: "không phải đâu, sáng nay anh dậy sớm và đã lau kính cửa sổ nhà mình đấy".
Trong cuộc sống, đôi khi không phải thế giới có vấn đề, hay người khác quá sai quấy, mà vấn đề lại nằm chính ngay nơi tâm ta.
Thực ra mỗi người trong chúng ta, ai cũng đều giống như cô vợ trong câu truyện kia. Chúng ta đang nhìn đời, nhìn người qua lăng kính loang lổ những vệt màu cảm xúc của chính chúng ta, trên lăng kính ấy bám dày lớp bụi bặm của thành kiến và những kinh nghiệm thương đau. Chúng ta trở nên bực dọc, bất an, phán xét và gán những tiêu cực trước những gì mà tự mình cho là "lỗi lầm của người khác".
Một điều dễ nhận diện là khi tâm trạng vui vẻ, tự giác chúng ta nhìn ai cũng thấy thoái mái dễ chịu, gặp chuyện gì cũng dễ tha thứ. Chúng ta có thể mỉm cười trước những trò nghịch ngợm hư hỏng của lũ trẻ, đủ khoan dung để nhẫn nại một lời nói khó nghe, những chuyện tưởng chừng như khó chấp nhận, thì chúng ta lại dễ dàng thỏa hiệp. Những lúc ấy, dường như cả thế giới đều trở nên gần gũi hòa ái, mọi chuyện trôi qua một cách nhẹ nhàng đằm thắm.
Vậy mà, chỉ cần một chút kiêu hãnh về những gì chúng ta làm được, chúng ta tự hào về bản thân và coi khinh người khác, thậm chí bắt bẻ và phán đoán những ai chúng ta thấy “gai mắt” và chụp mũ họ chỉ vì tính kiêu ngạo gây ra gen ghét và thù hận.
Con người chúng ta luôn có hai xu hướng: nhìn những thứ mình thích, những người mình thương với cặp mắt kính màu hồng, và ngược lại, nhìn những việc mình không muốn, những người mình không ưa bằng chiếc kính tiêu cực màu đen.
Đó là do thói quen bất giác phóng đại mọi ưu điểm của những người mình thích, họ trở nên quá lung linh, quá tuyệt vời trong cảm nhận của chúng ta. Mỗi một lời họ nói, mỗi một việc họ làm đều khiến chúng ta xem là chân lý. Ngay cả lúc họ sai, chúng ta cũng chìm đắm khó lòng nhìn nhận cho thông suốt. Nếu chẳng may phát hiện đối phương làm chuyện không tốt, thì chúng ta vẫn thừa khả năng và đủ lý lẽ để tự huyễn hoặc thuyết phục bản thân rằng họ không hề sai.
Ngược lại đối với những người chúng ta vốn đã có thành kiến. Chúng ta soi xét, xé to những sai lầm của họ, đi rêu rao những khuyết điểm mà chúng ta cho rằng thật khó chấp nhận làm sao. Rồi bỗng nhiên đến một lúc nào đó những người mà trong tâm trí ta vẫn xem như kẻ thù, lại sẵn sàng giúp đỡ và đối xử tử tế với chúng ta, thì liệu lúc ấy chúng ta có thể xem như không chút hổ thẹn với lương tâm? Hiển nhiên, chính do cặp mắt kính màu hồng đã khiến cho cách nhìn của chúng ta trở nên lệch lạc, chúng ta không thể thấy và nhận biết được đúng bản chất thực sự của mọi người.
Khi nói ra lỗi lầm ở người khác, chúng ta vô tình truyền sang người nghe những cảm xúc tiêu cực, bất an. Dòng tâm thức của chúng ta lúc đó cũng trở nên lộn xộn, đầy những rắc rối y như câu chuyện trên. Theo đó, ấn tượng mà ta để lại trong lòng những người khác chỉ là những cảm giác tiêu cực, để rồi theo một cách rất tự nhiên và dễ dàng, họ sẽ áp dụng đúng sự phê phán, soi xét đó trở lại cho ta.
Hai thái cực nêu trên, kể cả việc phóng đại những điều mình thích và phản ứng kịch liệt với điều mình không ưa, tựu chung đều là những cách nhìn thế giới còn chưa đúng đắn. Vì vậy, chúng ta hãy tỉnh táo dùng cặp mắt sáng suốt của trí tuệ, dùng tâm thái thiện lương để nhìn nhận cuộc đời.
Thời gian chính là thứ khiến chúng ta mất đi cái nhìn trong sáng tốt đẹp về thế giới, đánh mất những rung cảm hạnh phúc của bản thân trước cuộc sống vốn đầy màu nhiệm và bình an. Không lúc nào chúng ta dừng lại để chăm sóc chính mình, thay vào đó lại cứ mải rong ruổi chạy theo những suy nghĩ đúng sai, phải quấy về cuộc đời và về người khác.
Xét đến cùng, lỗi lầm cho dù là của ai đi chăng nữa, nó vốn chẳng hề ảnh hưởng đến tư cách và phẩm chất của chúng ta. Chắc chắn nó không làm cho chúng ta trở nên đẹp đẽ gì hơn khi phê phán chỉ trích người khác. Mà chính ở thái độ tiêu cực, thói quen chỉ trích mới khiến chúng ta mắc lỗi với bản thân mình và trở nên xấu đi trong mắt của mọi người.
Hành động soi xét truy tìm lỗi lầm của người khác, là tự đem rác rưởi của họ về cất trong nhà của mình. Mỗi phút chúng ta để tâm đến chuyện không tốt, là một phút vui vẻ đã mất đi không thể lấy lại.
Cuộc đời này ngắn lắm, sẽ chẳng ai có khả năng và trách nghiệm níu giữ giúp ta những thời khắc sinh mệnh đang vùn vụt trôi qua. Vậy chúng ta có còn muốn phí hoài cuộc sống chỉ để đi phán xét xoi mói những sai lầm của người khác?
Lạy Chúa, xin hãy giúp con luôn ghi nhớ lời Chúa, đừng bao giờ xét đoán người khác vì mắt con chỉ: “Thấy cái rác trong mắt anh em, nhưng không thấy cái xà trong mắt mình”. (Matthêu 7, 4)
Phương Anh (Sưu tầm)
COMMENTS